انواع فرش ایرانی | بررسی کامل ویژگی، بافت و دسته‌بندی فرش‌ها

انواع فرش ایرانی می‌تواند بر پایه طرح، نوع بافت، محل بافت، شانه و نوع نخ به کار رفته دسته بندی شود. طرح‌هایی مانند شاه عباسی، خشتی و افشان از طرح‌های معروف فرش ایرانی هستند. شهرهایی مانند کاشان، تبریز و همدان از سابقه‌ای طولانی در تولید فرش برخوردارند؛ بیشتر طرح‌های زیبا و پر مفهوم از این شهرها نشات گرفته است. الیافی که در انواع فرش‌های ایرانی استفاده می‌شوند بسیار باکیفیت هستند که به دو دسته مصنوعی و طبیعی تقسیم می‌شوند. الیاف اکریلیک و پلی استر از بهترین‌ الیاف مصنوعی و پشم و ابریشم از الیاف برتر طبیعی هستند.در ادامه این مقاله از فرش کاترین به‌صورت خیلی جامع و کامل به معرفی انواع فرش ایرانی می‌پردازیم.
پیش از خرید فرش حتماً به راهنمای خرید نیاز دارید تا بتوانید بهترین فرش را انتخاب نمایید؛ پیشنهاد می‌شود که مقاله راهنمای خرید فرش کاترین را مطالعه کنید. خرید فرش ماشینی کاشان از کاترین می‌تواند دوام، ماندگاری و زیبایی را به خانه‌های شما بیاورد.

تاریخچه فرش ایرانی

فرش ایرانی قدمتی چند هزار ساله دارد که آن را بسیار خاص کرده است. فرش پازیریک از اولین نمونه‌های فرش ایرانی است که از شهرت جهانی برخوردار است. فرش بافی در ایران از مشاغل بسیار محبوب و پرطرفدار است و بسیاری از مردمان این سرزمین مشغول به بافندگی هستند. در گذشته فرش ایرانی از نوع دست بافت بوده و امروزه به‌صورت ماشینی به بافت می‌رسد.

انواع فرش ایرانی چند دسته است؟

به طور کلی فرش ایرانی به دو دسته ماشینی و دستباف دسته بندی می‌شود. فرش دستباف که از قدمت چندین هزار ساله برخوردار است و با استفاده از الیاف طبیعی، رنگ و لعاب بسیار زیبایی به خود می‌گیرد. اما، فرش ماشینی چیست؟ فرش‌های ماشینی با الیاف مصنوعی و به‌صورت اتوماتیک و خیلی سریع بافته می‌شوند. قیمت مناسب فرش ماشینی باعث خرید آسان این فرش‌ها می‌شود. اما اگر بخواهیم اسامی انواع فرش ایرانی را دسته بندی کنیم، می‌تواند به این صورت باشد:

• بر اساس طرح
• بر اساس رنگ
• بر اساس محل بافت
• بر اساس سبک بافت (ماشینی یا دستباف)
• بر اساس الیاف
• بر اساس شانه

مطالب مرتبط: ویژگی فرش خوب

انواع فرش ایرانی بر پایه طرح

همان گونه که گفته شد فرش‌های ایرانی از محبوبیت بالایی در ایران و در خارج از ایران برخوردار هستند. طرح‌های نفیسی وجود دارد که بسیاری از مخاطبان آنها را برای دکوراسیون‌های خود انتخاب می‌کنند. مدل‌های دستباف که بسیار خاص و نوستالژیک هستند و زیبایی فوق‌العاده‌ای به فضای خانه می‌بخشد. در ادامه به انواع فرش سنتی ایرانی اشاره می‌کنیم و هر یک را به اختصار توضیح می‌دهیم.

فرش شاه‌عباسی

طرح شاه‌عباسی با گل‌های بزرگ و شکوهمندش شناخته می‌شود. فرش‌های شاه عباسی از طراحی‌های دوران صفویه هستند به همین دلیل جزئیات و زیبایی فوق‌العاده‌ای در دل طرح‌های خود دارد.

فرش اسلیمی

نقش‌های اسلیمی پر از پیچ‌وخم‌های نرم و تکراری هستند. این طرح برای کسانی که علاقه‌مند به ظرافت هستند، جذابیت خاصی دارد. در طرح و زمینه فرش‌های اسلیمی گیاهان و ساقه‌های پیچ در پیچ به خوبی دیده می‌شوند.

فرش بته‌جقه

بته‌جقه از طرح‌های قدیمی و پرطرفدار ایرانی است. هر بته نماد زندگی و رشد به شمار می‌آید. وقتی این نقوش کنار هم قرار می‌گیرند، فضایی پر از انرژی مثبت و هویت اصیل ایجاد می‌شود.

فرش قابی یا خشتی

در فرش‌های قابی و یا همان خشتی، نقوش به شکل قاب در کنار هم قرار می‌گیرند و شکلی خاص به فرش می‌دهند. طرح هر قاب می‌تواند متفاوت باشد؛ اسلیمی، افشار و گلدانی از جمله طرح‌هایی هستند که بیشترین استفاده را دارند.

فرش شکارگاهی

فرش شکارگاهی تلفیقی از زیبایی و هنر بافت است. هر چقدر که این فرش‌ها از شانه و تراکم بالاتری داشته باشند، جزئیات در نقش‌ها بیشتر نمایان می‌شود و زیبایی فرش کامل به چشم می‌آید. طراحی شکارگاهی معمولاً صحنه‌هایی از شکار، اسب‌سواری، حیوانات وحشی و مناظر طبیعی به تصویر می‌کشد.

فرش افشان

طراحی فرش افشان به‌گونه‌ای است که گل‌ها بدون مرز مشخص شده در کل فرش پخش می‌شوند. همین ویژگی باعث می‌شود خانه بزرگ‌تر به نظر برسد. اگر به دنبال سبکی شیک و همیشه مد هستید، افشان بهترین انتخاب است.

فرش درختی

این دسته فرش‌ها از طرح‌هایی مانند درخت زندگی، باغ‌ها و پرندگان در خود استفاده می‌کنند. نگاه به آن حس سرسبزی و طبیعت را منتقل می‌کند. خیلی از خانواده‌ها برای ایجاد فضایی گرم و دلنشین در خانه، به سراغ این طرح می‌روند.

فرش اقتباسی

طرح اقتباسی ترکیبی از نقش‌های مختلف است. گاهی از سبک سنتی الهام می‌گیرد، گاهی از مدرن. همین تلفیق به آن جذابیت خاصی می‌بخشد و خانه‌های مختلف، با دکوراسیون‌های متفاوت را زیباتر می‌کند.

فرش هندسی

خطوط و اشکال منظم هندسی، از اصلی‌ترین دلایل محبوبیت این فرش‌ها هستند. سادگی و تکرار طرح‌های هندسی چشم را خسته نمی‌کند. در خانه‌هایی با سبک مینیمال یا روستیک، این فرش‌ها گزینه بسیار خوبی هستند.

فرش اسلامی

الهام‌گرفته از معماری اسلامی، این طرح‌ها پر از ستاره‌ها و نقوش هندسی تودرتو هستند. این نقوش جلوه‌ای مانند کاشی‌کاری مساجد دارد. بسیاری از افراد برای ایجاد حس معنوی و اصالت، این نمونه را انتخاب می‌کنند. به همین دلیل است که فرش مساجد طرح اسلامی دارد.

فرش واگیره‌ای یا بندی

این دسته از فرش‌ها بر اساس تکرار یک واحد کوچک طراحی می‌شود؛ انگار کل زمینه با یک ریتم هماهنگ پر شده باشد. برای کسانی که به دنبال هماهنگی و نظم هستند، انتخابی ایده‌آل محسوب می‌شود.

فرش گل فرنگ

گل‌های رنگارنگ استفاده‌شده در این طرح، حال‌وهوای باغ‌های اروپایی را تداعی می‌کند. رنگ‌های زنده و ترکیب ملایمشان، خانه را روشن‌تر نشان می‌دهد. فرش گل فرنگ همیشه برای دکوراسیون‌های شاد انتخابی محبوب بوده است.

فرش گلدانی

طرح گلدانی با یک یا چند گلدان پر از گل شناخته می‌شود؛ به نحوی که وقتی به فرش نگاه می‌کنید انگار به باغ یا باغچه‌ای پر از گل نگاه می‌کنید مخصوصا اگر از نوع گل برجسته هم باشد. این نقش از گذشته تا امروز نماد زیبایی در خانه‌ها بوده است.

فرش محرابی

محرابی‌ها بیشتر با معماری مساجد و نمازخانه‌ها مرتبط هستند. طرحی ساده اما معنوی دارند. بیشتر کاربرد این فرش‌ها استفاده در اماکن مذهبی است. بنابراین در کنار طرح اسلامی در فرش، طرح محرابی هم برای مساجد، تکیه‌ها و هر نوع مکان مذهبی دیگری مناسب است.

فرش ماهی درهم

نقش ماهی درهم از محبوب‌ترین طرح‌های قدیمی است. ترکیب منظم و تکراری از انواع ماهی، آرامشی خاص ایجاد می‌کند. فرش‌هایی با این نقوش، همیشه چشم‌نواز و کلاسیک باقی می‌مانند.

فرش مدالیونی

فرش‌های طرح مدالیونی در وسط زمینه خود یک مدالیون زیبا و بزرگ دارند که معمولا از طرح‌هایی مانند گل، حیوانات یا طرح‌های هندسی برخوردارند. در اطراف نیز می‌توان مدالیون‌های کوچک را نیز مشاهده کرد.

خطاطی در فرش

فرش‌هایی که با خطاطی مزین شده‌اند اغلب شامل اشعار ادبی، آیات قرآنی یا عبارات حکمت آمیز هستند.

فرش محرمات

راه‌راه بودن زمینه، ویژگی اصلی این طرح است و خطوط موازی، فضای متفاوتی به خانه می‌دهد. همین سادگی باعث شده طرف‌داران خاص خودش را داشته باشد.

فرش تلفیقی

تلفیقی یعنی مرز سنت و نوین برداشته شده است. جمع شدن گل‌های کلاسیک در کنار خطوط ساده و جدید طرح و نقشی چشم‌نواز ایجاد می‌کند. این سبک فرش برای دکوراسیون‌هایی مناسب است که به دنبال خاص بودن هستند.

فرش ترکمن یا بخارا

نقوش هندسی ریز و رنگ‌های تند مثل قرمز، ویژگی اصلی فرش‌های ترکمن است. سال‌هاست این طرح‌ها در خانه‌های ایرانی حضور دارند. وقتی پهن می‌شوند، حس گرما و اصالت را منتقل می‌کنند.

گبه

گبه‌ها به دلیل پرز بلند و نقوش ساده‌ای که دارند معروف هستند. گاهی یک یا دو نقش در وسط فرش قرار می‌گیرد. همین سادگی و بافت نرم، آن‌ها را به انتخابی راحت و صمیمی برای خانه‌ها تبدیل کرده است.

گلیم

گلیم‌ها بدون پرز و سبک‌اند، طرح‌هایی هندسی و ساده دارند. بسیاری از افراد از گلیم در آشپزخانه یا اتاق نشیمن استفاده می‌کنند، چون راحت شسته می‌شود و فضای خانه را گرم و صمیمی می‌سازد.

جاجیم

جاجیم‌بافی یکی از هنرهای اصیل عشایری است. بافت باریک و سبک در کنار رنگ‌های مختلف، جلوه‌ای خاص به این دسته از کفپوش‌ها می‌دهد. استفاده از جاجیم روی مبلمان یا به‌عنوان کف‌پوش، حس زندگی عشایری را به خانه می‌آورد.

انواع فرش ایرانی بر اساس محل بافت

فرش ایرانی به دلیل محبوبیت بالایی که دارد از برجسته‌ترین دستاوردهای هنری و فرهنگی جهان محسوب می‌شود. هر منطقه در ایران با توجه به سبک زندگی و رسومات خود این فرش‌ها را می‌بافند. بررسی انواع فرش بر اساس محل بافت به شناخت بهتر ساختار و نقوش آن کمک می‌کند.

فرش کاشان

فرش کاشان که به دلیل ظرافت بی‌نظیرش شهرت جهانی دارد و نماد اوج هنر ایرانی است. این شاهکارهای دستباف و ماشینی با جزئیات دقیق، رنگ‌های غنی و کیفیت ماندگار، سال‌هاست که محبوب جهانیان هستند. از نقش‌های کلاسیک گل‌دار تا طرح‌های معاصر، همواره تلفیقی از سنت و نوآوری را به نمایش می‌گذارند. دوستداران دکوراسیون، شیفته جذابیت شیک آن هستند.

فرش هریس

این فرش با الیاف ماندگار و رنگ‌های درخشان، جلوه‌ای از هنر روستایی را منتقل می‌کند. فرش هریس به دلیل بافت محکم و نقش‌های زاویه‌دار خود شهرت دارد. این اثر بخش کوچکی از انواع فرش ایرانی است که به دلیل طرح‌های خود به محبوبیت بالا دست پیدا کرده است.

فرش تبریز

 فرش تبریز نمونه‌ای برجسته از فرش دستباف است که شهرت جهانی دارد. ویژگی بارز فرش‌های تبریز، تنوع چشمگیر در طرح‌هایی است که از طبیعت، معماری و ادبیات الهام گرفته‌اند. این فرش‌ها در انسجام و دقت اجرای نقوش بسیار عالی عمل می‌کنند. استفاده از رنگ‌هایی مانند لاکی به همراه الیاف بسیار درجه یک باعث شده تا فرش تبریز به فرشی زیبا و خاص تبدیل شود.
مطالب مرتبط: فرش تبریز بهتره یا کاشان

فرش اردکان

کیفیت ماندگار و جذابیت آن، فرش اردکان را به نمادی ارزشمند از هنر بافندگی ایرانی تبدیل کرده است. فرش اردکان در کنار فرش کاشان از جمله شهرهای پیشتاز در تولید فرش‌های دستباف هستند که در مقاله تفاوت فرش کاشان و اردکان به آنها اشاره کامل کردیم.

فرش مشهد

این فرش نماد هنر فرش بافی ایرانی است که با نقش‌های گل‌دار پیچیده و رنگ‌های درخشان خود شناخته می‌شود. هر فرش بازتاب‌دهنده ظرافت فرهنگی و شکوه ماندگار است. فرش مشهد همچنان نمادی برجسته از هنر سنتی ایرانی به شمار می‌رود و از تراکم گره بالایی برخوردار است.
مقالات مرتبط: فرش کاشان خوبه یا مشهد

فرش اصفهان

این فرش‌ها با بهره‌گیری از نقش‌های پیچیده اسلیمی، لچک و ترنج و گل شاه‌عباسی، بازتابی از معماری باشکوه عصر صفوی هستند. استفاده از ابریشم مرغوب و پشم زنجان، به همراه رنگرزی طبیعی، کیفیتی بی‌نظیر خلق می‌کند. مهارت بافندگان اصفهانی در ترکیب رنگ‌های ماندگار و اجرای نقوش سنتی، این فرش‌ها را به سرمایه‌ای فرهنگی تبدیل کرده است.

فرش کرمان

این دسته از فرش‌ها با بهره‌گیری از نقش‌های گل شاه‌عباسی، برگ فرنگی و نقوش پرندگان، شناخته می‌شوند. استفاده از ابریشم طبیعی و پشم مرغوب کرک، همراه با رنگرزی گیاهی با رنگ‌دانه‌های بومی، عمق رنگی بی‌همتایی خلق می‌کند.

فرش شیراز

فرش شیراز جلوه‌ای منحصربه‌فرد از تلفیق ادبیات فارسی با ظرافت هنر بافت دارد. این فرش‌ها با نقوشی الهام‌گرفته از اشعار حافظ و سعدی، باغ‌های ارم و نقوش باستانی تخت‌جمشید، هویتی چندلایه دارند.

فرش کاشمر

طرح این فرش‌ها اغلب بر پایه نقش‌مایه‌های گیاهی بازسازی شده که یادآور نقوش باستانی منطقه است. ویژگی متمایز این فرش‌ها، ترکیب نقش‌های به ظاهر ساده اما عمیقاً نمادین است که ردپای اساطیر ایرانی و مفاهیم فلسفی را در خود دارد. گردش‌های مارپیچی نقش‌ها که نماد حرکت جوهری هستند، در کنار لوزی‌های تو در تو، از شاخص‌های طراحی این منطقه محسوب می‌شوند.
مطالب مرتبط: فرش کاشمر بهتره یا کاشان

فرش همدان

نام انواع فرش سنتی همدان عبارت‌اند از: تویسرکان، نهاوند، حسین‌آباد و ملایر. نقش‌های استفاده‌شده در فرش همدان بیشتر ترکیب لوزی‌های تو در تو است که نماد تولد و رشد را نشان می‌دهد. نقوش ستاره‌ای هشت پر که از اساطیر ایرانی الهام گرفته شده و استفاده از حاشیه‌های مکرر از دیگر طرح‌های مرسوم در فرش همدان است.

فرش نایین

ویژگی شاخص فرش نائین، استفاده از طرح‌های اسلیمی و شاه‌عباسی در حاشیه‌ها و زمینه است که فضایی منظم ایجاد می‌کند. مرکز فرش غالباً شامل یک مدالیون اصلی است که با ریزه‌کاری‌های متقارن احاطه شده و تعادل بین مرکز و حاشیه‌ها برقرار می‌کند. سبک طراحی نائین تلفیقی از سادگی و پیچیدگی است؛ خطوطی که در نگاه نخست ساده به نظر می‌رسند، با دقت در کنار یکدیگر قرار گرفته و تصویری پیچیده و متوازن خلق می‌کنند.

فرش بلوچ

یکی از ویژگی‌های برجسته فرش بلوچ، تکرار المان‌های نمادین در سراسر سطح فرش است. این المان‌ها غالباً شامل نقش‌های هندسی کوچک، خطوط شکسته و مربع‌های متقارن هستند که در کنار هم ترکیبی پویا و منسجم ایجاد می‌کنند. برخلاف فرش‌های دارای مدالیون مرکزی، فرش بلوچ اغلب ساختاری سراسری و یکپارچه دارد.

فرش قم

فرش قم نمایانگر تلفیقی از ظرافت هنری و نظم هندسی است. یکی از شاخصه‌های مهم فرش قم، توجه به ریز جزئیات و تنوع نقش‌ها در زمینه و حاشیه است. نقوش گل و بوته، لچک و ترنج و طرح‌های هندسی ظریف، در کنار یکدیگر فضایی هماهنگ و چشم‌نواز خلق می‌کنند.

فرش ورامین

این فرش‌ها با الگوهای هندسی منظم و تکرار نقش‌های سنتی شناخته می‌شوند. ویژگی بارز فرش ورامین، استفاده از نقوش متقارن و خطوط متوازن در سراسر فرش است. زمینه غالباً ساده و یکدست است و با حاشیه‌های تزئینی و پر نقش احاطه می‌شود.

فرش قشقایی

فرش قشقایی با ترکیب خطوط جسورانه، تنوع طرح‌ها و هماهنگی، اثری هنری است که هر نگاه را به‌دقت و تحسین وا می‌دارد. این ویژگی باعث شده فرش قشقایی نه‌تنها به‌عنوان پوشش زمینی، بلکه به‌عنوان نمادی از هویت فرهنگی و روحیه خلاقانه مردم قشقایی، جلوه‌ای بی‌نظیر داشته باشد.

فرش اردبیل

سبک طراحی این فرش‌ها بیش از هر چیز به تعادل میان پیچیدگی و سادگی شناخته می‌شود. خطوط دقیق و ترتیب نقش‌ها، در کنار جزئیات، تصویری هماهنگ پدید می‌آورد. به همین دلیل فرش اردبیل نه‌تنها در فضاهای کلاسیک، بلکه در محیط‌های مدرن نیز جلوه‌ای متمایز و شکوهمند دارد.

فرش شمالی

در این سبک طراحی با الهام از مناظر طبیعی و فرهنگ بومی مناطق شمال ایران، تصویری زنده و آرامش‌بخش خلق می‌شود. در این فرش‌ها، نقوش گل و برگ و خطوط موج‌دار، باعث می‌شود تا فرش جلوه‌ای زنده به خود بگیرد و حس و حال دکوراسیون را متحول سازد.طرح‌های شمالی اغلب آزاد به نظر می‌رسند و حس زندگی را در فضا ایجاد می‌کنند.

فرش بختیاری

فرش بختیاری نمایانگر هنری است که جغرافیای زندگی عشایری را به تصویر می‌کشد. نقوش این فرش‌ها مبتنی بر مفاهیم همزیستی با طبیعت و چرخه فصول شکل‌ گرفته‌اند. یکی از معروف‌ترین طرح‌های این فرش‌ها، زمینه چهار فصل است.

فرش بیجار

طرح‌های این فرش شامل هندسه‌ای دقیق و نقوش پرکاربرد مربوط به منطقه کردستان است. نقش‌مایه‌های شاخص شامل ترنج، گل‌های محلی و حاشیه‌های پیچیده است که خیلی منظم در کنار هم قرار گرفته‌اند. ویژگی ممتاز فرش بیجار، ترکیب بی‌نظیر قدرت و ظرافت در اجرای نقش‌هاست.

فرش زنجان

سبک طراحی فرش‌های زنجان ترکیبی از پیچیدگی در جزئیات و سادگی در ساختار کلی است. هر خط و نقش با دقت در فرش جای گرفته و تصویری منسجم و در عین حال پر جزئیات به وجود آورده است. این ویژگی، فرش زنجان را در دکوراسیون‌های کلاسیک و مدرن برجسته می‌کند.

فرش سلطان‌ آباد

فرش سلطان‌ آباد تنها یک پوشش زمینی نیست؛ این فرش‌ها نمادی از ذوق و هنر بافندگان ایرانی است. سبک طراحی فرش‌های این منطقه نشان‌دهنده‌ی توازن میان جزئیات پیچیده و ساختار کلی است. هر خط و نقش با دقت در کنار دیگری جای گرفته‌اند و تصویری متعادل و هم‌زمان خلق می‌کند.

فرش ملایر

طرح این فرش‌ها بیشتر الماس یا شش ضلعی است و طرح‌هایی مانند هراتی نیز پرکاربرد است. رنگ‌هایی که در زمینه فرش‌های ملایر استفاده می‌شوند عمدتاً قرمز تیره و یا آبی هستند.

فرش کردی

فرش کردی با الگوهای هندسی منظم و نمادهای فرهنگی، جلوه‌ای پویا ارائه می‌کند. خطوط زاویه‌دار و تکرار نقش‌ها، حس حرکت و سرزندگی را در سطح فرش ایجاد می‌کند. این آثار غالباً ساختاری سراسری و متوازن دارند که هر بخش از فرش به‌تنهایی کامل و چشم‌نواز است.

انواع فرش ایرانی بر اساس شیوه بافت

شیوه بافت یکی از معیارهای اصلی در دسته بندی فرش‌های ایرانی است. هر روش بافت ویژگی‌های فنی و ظاهری خاصی را به همراه دارد. آشنایی با دو شیوه ماشینی و دستباف باعث شناخت دقیق‌تر کیفیت و اصالت فرش می‌شود.

فرش ماشینی

فرش ماشینی به‌عنوان یکی از دستاوردهای صنعت نساجی مدرن، جایگاه ویژه‌ای دارد. این فرش‌ها معمولا با نخ‌های مصنوعی همچون پلی‌استر، اکریلیک یا پلی پروپیلن بافته می‌شود. در نمونه فرش‌های مرغوب‌تر در بافت فرش‌های ماشینی نخ اکریلیک هیت ست به کار می‌رود که کیفیت فوق‌العاده بالایی دارد. با بهره گیری از فناوری‌های روز دنیا، بازآفرینی طرح‌های اصیل ایرانی مانند ترنج و افشان به‌راحتی امکان‌پذیر است. فرش ماشینی در ابعاد و اندازه‌های استاندارد تولید می‌شود.
مطالب مرتبط: تشخیص فرش اصل از تقلبی

فرش دستباف

این فرش‌ها فرایند بافت پیچیده و طولانی‌ای دارند که از تهیه مواد اولیه آغاز می‌شود؛ پشم طبیعی، ابریشم و پنبه از اصلی‌ترین الیاف مورد استفاده هستند. به دلیل گستردگی جغرافیایی ایران، تنوع فرهنگی متفاوتی در هر منطقه وجود دارد که باعث می‌شود طرح فرش هر منطقه متفاوت و خاص باشد. از جمله ویژگی‌های فرش دستباف، دوام بسیار بالای آن است. این فرش‌ها ماندگاری خوبی دارند و هر چقدر که از عمر بالایی برخوردار شوند ارزش آنها بیشتر می‌شود.

انواع فرش ایرانی بر اساس جنس نخ بافت

یکی از معیارهایی که کیفیت فرش را تعیین می‌کند، نخ بافت (خاب یا پرز) فرش است. این نخ‌ها همان بخش برجسته‌ای هستند که در سطح فرش دیده می‌شوند و نقش و طرح فرش را شکل می‌دهند. به عبارت دیگر، وقتی فرش بافته می‌شود، نخ خاب یا پرز، روی تار و پود قرار می‌گیرد و با ایجاد گره، طرح و نقوش قابل مشاهده را می‌سازد.
نخ بافت تعیین کننده تراکم و استحکام فرش است؛ هر چقدر که نخ خاب با کیفیت باشد طرح فرش دقیق‌تر می‌شود و وضوح بیشتری به خود می‌گیرد. در واقع نخ بافت، یکی از زیر ساخت‌های اصلی شکل گیری طرح و نقش فرش است.

فرش اکریلیک

بهترین و باکیفیت‌ترین فرش ماشینی که تاکنون تولید شده است، فرش اکریلیک است. فرش‌های اکریلیک از دقت و خلاقیت بالایی برخوردار هستند که بسیار در فرش‌های ماشینی نایاب است. برجسته‌ترین ویژگی این فرش‌ها، توانایی حفظ وضوح است به گونه‌ای که فرش‌های کلاسیک و حتی مدرن نیز با همین نظم به تولید می‌رسند. فرش‌های اکریلیک در طرح‌های متنوعی مانند هندسی و الگوهای گل‌دار تولید می‌شود. همچنین سبک‌هایی مانند مدرن و سنتی نیز بیشترین تولید را دارند. برای اطلاعات کامل‌تر می‌توانید مقاله فرش اکریلیک چیست را مطالعه نمایید.
مطالب مرتبط: فرش پلی پروپیلن و اکریلیک

فرش بی سی اف (BCF)

این فرش‌ها طرح‌های ساده ولی تاثیر گذار دارند. فرش‌های بی سی اف شاید در کیفیت و پیچیدگی نقش، زیاد خیره کننده نباشند اما در شفافیت عملکرد خوبی دارند. اکثر طرح‌های فرش بی سی اف قابل فهم و بدون پیچیدگی‌های زیاد است. الیاف بی سی اف به دلیل ضخامت، بیشتر در فرش‌های شانه پایین استفاده می‌شوند تا کیفیت خوبی به مخاطب هدیه دهند.

فرش پلی اوژن

این نوع فرش ظرفیت بالایی در اجرای طرح‌های متنوع دارد و به‌خوبی الگوهای هندسی منظم و نقوش انتزاعی در فرش جای می‌گیرد. هر خط و نقش کار شده در فرش پلی اوژن هماهنگی بالایی در خود دارد که باعث می‌شود هماهنگ سازی آن در دکوراسیون بسیار آسان‌تر باشد. سبک طراحی این فرش‌ها متقارن و یا نامتقارن است؛ فرش‌های کلاسیک با الگوهای متقارن و فرش‌های مدرن با الگوها و خط‌های نامتقارن نمونه‌ای ساده از فرش‌ها هستند.

فرش پلی‌استر

شفافیت بالای الیاف پلی‌استر این امکان را فراهم می‌کند تا فرش‌هایی بافته شوند که وضوح خوبی در نمایش طرح‌ها دارند؛ همین ویژگی این فرش‌ها را متمایز می‌کند. طرح‌های نقش سنتی یا مدرن در این فرش‌ها منضبط و با وضوحی برجسته نمایان می‌شوند. در فرش‌های پلی‌استر اغلب طرح‌ها تعادل بین جزئیات و کلیات را حفظ می‌کنند تا فرش یکپارچه باشد.
مطالب مرتبط: تفاوت فرش اکریلیک و پلی استر

فرش ویسکوز یا بامبو

الیاف ویسکوز همان الیاف بازسازی شده هستند؛ ماده اولیه این الیاف سلولز طبیعی است که از چوب درختان یا پنبه به دست می‌آید. فرش‌های تولید شده با این الیاف بسیار ظریف و چشم‌نواز هستند و ترکیب هنری فوق‌العاده‌ای ایجاد می‌کنند. تمام الگوها مانند طرح‌های سنتی و یا مدرن در این فرش‌ها اجرا می‌شوند و جلوه‌ای زیبا دارند.

فرش ورجین

اگر به دنبال ظرافت و انسجام در یک فرش هستید پس حتماً به دنبال فرش‌های ورجین یا ورژن بروید. ساختار طرح‌ها در فرش ورجین بسیار منعطف و منسجم است و کامل به چشم می‌آید. نظم و ریتم موجود در این فرش‌ها بیانگر دقت در طراحی و تولید است. اکثر طرح‌های فرش ورژن به سبک الگوهای هندسی یا خطوط منظم است. نقوش انتزاعی این دسته از فرش‌ها نیز محبوب هستند.

انواع فرش ایرانی بر پایه شانه

تفاوت در شانه فرش یعنی تفاوت در کیفیت، ماندگاری و زیبایی فرش. عمدتاً فرش‌های شانه پایین ضخامت بالاتری دارند که همین باعث می‌شود نرمی و راحتی بالایی را برای مخاطب فراهم کنند. در فرش‌های شانه بالاتر این موضوع کاملاً بالعکس است؛ یعنی ضخامت بسیار کم است و راحتی فرش‌های شانه پایین‌تر را ندارند اما در عوض به دلیل تعداد شانه‌ها بالاتر ظرافت و نقوش بسیار زیبایی دارند. اگر با شانه و تراکم فرش آشنایی ندارید حتماً پیشنهاد می‌کنیم مقاله مربوط به این موضوع را مطالعه کنید.

فرش 500 شانه

پایین‌ترین شانه در فرش‌های ماشینی مربوط به همین فرش‌های 500 شانه است. این فرش‌ها ضخامت بالایی دارند که راحتی را برای شما فراهم می‌کنند و مناسب نشستن‌های طولانی مدت هستند. اما به‌دلیل تراکم پایین تنوع نقوش بالایی ندارند و اگر فرش را برای فضاهای خاص می‌خواهید این فرش مناسب نیست. فرش 500 شانه در الیاف، شانه و تراکم با فرش 700 شانه متفاوت است که پیش از این در مورد فرق فرش 500 شانه با 700 شانه توضیح داده‌ایم.

فرش طرح 700 شانه

این دسته از فرش‌ها که به فرش‌های تبدیلی نیز شهرت دارند در واقع با همان دستگاه‌های 500 شانه بافته می‌شوند اما به‌دلیل ارتقای آن دستگاه‌ها، فرش‌های تولید شده از مشخصات بالاتری نسبت به فرش‌های 500 شانه بهره می‌برند. تراکم فرش طرح 700 شانه بین فرش‌های 500 شانه و 700 شانه است. در مقاله فرق فرش 700 شانه با طرح 700 شانه کاترین به‌خوبی می‌توانید همه اطلاعات این دو فرش را مطالعه کنید.

فرش 700 شانه

سبک طراحی در فرش 700 شانه غالباً تلفیقی از سنتی و مدرن است. نقوش کلاسیک با خطوط دقیق و تکرار الگوها حس پایداری بی نظیری را به فضا می‌بخشد. این فرش‌ها ضمن ضخامت مناسب که راحتی را به ارمغان می‌آورد، معمولاً طرح و نقش‌های زیبایی را در زمینه خود جای می‌دهد. استفاده از این فرش‌ها در فضاهای شلوغ و پرتردد می‌تواند حس آرامش و صمیمیت زیادی را ایجاد کند. فقط هنگام خرید حتماً چک کنید تا فرش طرح 700 شانه را به‌اشتباه خرید نکنید؛ با توجه به این می‌توانید مقاله تشخیص فرش 700 شانه بخوانید.
مطالب مرتبط: تفاوت فرش 700 شانه با 1200 شانه

فرش 1000 شانه

سبک طراحی سنتی و مدرن به همراه ضخامت مناسب و جزئیات نقوش فرش، فرشی منحصربه‌فرد تولید کرده است. به دلیل جزئیات در دل فرش این فرش گزینه‌ای مناسب برای مکان‌هایی است که هم تردد بالا و هم نیاز به فضاسازی ای مثبت دارند. فرش‌های 1000 شانه می‌تواند با انواع دکوراسیون‌ها ست گردد. فرش 1000 شانه تفاوت کمی با 700 شانه دارند که در فرش 700 شانه بهتره یا 1000 شانه با آن کامل پرداختیم.
مطالب مرتبط: فرش 1200 شانه بهتر است یا 1000 شانه

فرش 1200 شانه

همان‌گونه که در فرش 1200 شانه چیست توضیح دادیم، این فرش‌ها ضخامت بسیار کمی دارند اما با تنوع طرح و نقش بسیار بالایی تولید می‌شوند و به دلیل استفاده از رنگ‌های خاص، خروجی آن فرشی فوق العاده شیک و مجلسی است. فرش 1200 شانه با تراکم 3600 به تولید می‌رسد که به خوبی مقاومت و ماندگاری را با خود به خانه می‌آورد.
مطالب مرتبط: مزایا و معایب فرش 1200 شانه

فرش 1500 شانه

اما می‌رسیم به بهترین فرش ماشینی تولید شده که 1500 شانه دارد. این فرش‌ها نازک‌ترین ضخامت را در بین فرش‌های ماشینی دارند. فرش 1500 شانه با تراکم 4500 تولید می‌شود و به خوبی می‌تواند هر طرح و نقشی را به زیباترین شکل ممکن نشان دهد. الیاف بسیار منعطف و بادوام این فرش آن را مناسب دکوراسیون و فضاهایی ساخته است که نیاز دارند تا به اوج خلاقیت و هنری بودن برسند.
مطالب مرتبط: تفاوت فرش 700 شانه با 1500 شانه

انواع فرش ماشینی جدید

در فرش‌های ماشینی جدید سعی شده است تا طرح‌های سنتی کمی تغییر پیدا کنند تا جلوه‌ای امروزی به خود بگیرند. اکثرا طرح‌های این فرش‌ها حالت مدرن و امروزی پیدا کرده‌اند تا با دکوراسیون‌های امروزی تطبیق داشته باشند. در طراحی این فرش‌ها دقت بالایی صورت می‌گیرد تا طرح و نقش به هماهنگی کامل برسند. سبک طراحی فرش‌های جدید بیشتر خطوط هندسی، فرم‌های آزاد و نقوش انتزاعی است.
الگوهای متقارن و نامتقارن در این فرش‌ها به‌خوبی استفاده شده، به همین دلیل است که محبوبیت فرش‌های جدید بالاست.

جمع بندی مطالب

اگر بخواهید با انواع فرش ایرانی آشنایی پیدا کنید، باید بدانید فرش‌های ایرانی را می‌توان به دسته‌ای مختلفی مانند شانه و تراکم، الیاف، سبک بافت و محل بافت دسته بندی کرد. فرش ایرانی دارای طرح‌هایی بسیار معروف است، اسم انواع فرش ایرانی عبارت است از افشان، بته جقه، شاه عباسی و لچک و ترنج. هر یک از فرش‌های ممکن است با الیاف متفاوتی به بافت برسند که خروجی آنها متفاوت است.
فرش‌های دستباف ایرانی در بافت خود از الیاف طبیعی مانند پشم، ابریشم و کرک استفاده می‌کنند. در فرش‌های ماشینی عمدتاً الیاف مصنوعی مانند اکریلیک، پلی استر، پلی پروپیلن و ورژن به کار می‌رود. فرش‌های تولید شده با هر یک از این الیاف از ویژگی‌های خاصی بهره می‌برد که آنها را خاص می‌کند.

سؤالات متداول

انواع فرش ایرانی چیست و چگونه دسته بندی می‌شوند؟

انواع فرش های اصیل ایرانی به دو دسته ماشینی و دستباف تقسیم می‌شوند؛ انواع فرش را می‌توان بر اساس جنس نخ و اندازه و طرح نیز تقسیم کرد.

انواع طرح فرش ایرانی چیست؟

طرح‌های افشان پراکنده و شلوغ، خشتی قاب دار، لچک ترنج مرکزی با گوشه‌ها؛ انواع سبک فرش ایرانی هستند که بسیار پر استفاده هستند.

چگونه بهترین نوع فرش ایرانی را برای خانه انتخاب کنیم؟

باید دقت داشته باشید انواع طرح های فرش ایرانی را بررسی کنید و با توجه به دکوراسیون انتخاب نمایید. برای مثال نشیمن‌ها مدل خشتی و اتاق خواب‌ها طرح‌های افشان بی‌نظیرند.

قیمت انواع فرش ایرانی (دستباف و ماشینی) چقدر است؟

فرش دستباف به دلیل استفاده از الیاف طبیعی و پروسه طولانی تولید از قیمت بسیار بالایی برخوردار است ولی فرش‌های ماشینی ضمن کیفیت از قیمت مقرون به‌صرفه‌تری برخوردار هستند.